DUBROVNİK/DÜNYANIN İLK YETİMHANESİ

ARİSTOKRATLAR GÜNAH İŞLEYİNCE

Dünyanın bir çok ilkine imza atan Hırvatistan'ın Adriyatik sahilindeki Dubrovnik kenti, ilk yetimhanenin de açıldığı yer. Yok yok buradaki yetimhane savaş sonrası kıtlıktan, her hangi bir yokluktan değil sosyolojik, daha doğrusu dini bir nedenle var.


13'üncü yüzyılda bir Fransisken manastırının inşa edildiği şehirde yaşayanlar Katolik Hıristiyanlar. Ortaçağ'da tabii ki çok tutucular. Dini anlamdaki en büyük günahlardan biri de evlilik dışı ilişkiler. Hele bu ilişkilerin sonucunda bir çocuk dünyaya gelirse kentte yer yerinden oynuyor. Anne ve çocuğu en iyi ihtimalle kenti terk etmek zorunda kalıyor, çoğu zaman da sonları ölüm oluyor.

Rehberler yetimhanesinin kapısında burada yaşananların hikâyesini anlatıyor.

Ancak gönül bu işte, cezası ne olursa olsun bu tür ilişkileri engellemek mümkün olmuyor. Aslında çiftlerin gelir düzeyi birbirine benzerse bu tür durumlar, hoş ya da nahoş, bir şekilde sonlandırılıyor. Asıl sorun zengin fakir aşkı. Daha açıkçası, kentin önde gelen, saygın işadamlarının evlerinde çalışan kadınlarla ilişkileri. 

Bu ilişkilerin ortaya çıkmaması için ilk yetimhane spontane oluşuveriyor. Anlatılan o ki ilk kez 1344'te , gecenin zifiri karanlığında, siyahlar giymiş, başını ve yüzünü bir örtüyle kapatmış  kadın evlilik dışı doğmuş çocuğunu, aristokrat ailelerin kızlarının eğitim gördüğü St. Clares Manastırı'na bırakıyor.

YASA YASAK BAHANE

Daha sonra yetimhanenin kapısına özel yapılı dönen bir platform yapılıyor. Kadınlar geceleri bebeklerini buraya bırakmaya başlıyorlar. Kapak döndüğünde manastırdakiler bebekleri alıyor. Böylece evlilik dışı doğan çocuklar, anne babalarından ayrılsalar da aç kalmıyor, büyüyor ve iyi bir Hıristiyan olarak yetişiyorlar. Yani yasalar ve yasaklar var ama işin içine aristokratlar girince çare de var.

1432'de ise manastırda artık resmi bir yetimhane var oluyor. Dünyanın ilk yetimhanesi.  Şimdilerde,  Zlatarićeva Caddesi'nde eskiden dönen kapağın bulunduğu duvarı ve üzerinde yetimhane yazısını görmek mümkün.

YARIM ASIR OSMANLI HİMAYESİNDE KALDI

Dubrovnik, Osmanlı kaynaklarında Ragusa adıyla anılıyor. 1365 yılında, 1'inci Murat'ın padişahlığı döneminde şehir devleti Ragusa Cumhuriyeti'ne ayrıcalıklar tanınıyor. Osmanlı himayesine giren devlet vergiye ödemeyi kabul ediyor. Osmanlı-Ragusa ilişkisi 443 yılın ardından 1808'de Napoleon Bonaparte'ın askerleri ülkeye girene kadar sürüyor. Fransa, şehir devletin varlığına son verip, Ragusa'yı kendine bağlıyor. Daha sonra Avusturya ve Yugoslavya içinde varlığını sürdüren Ragusa, Yugoslavya dağıldıktan sonra Hırvatistan topraklarında kalıyor.

LÜZUMİ BİLGİLER

* Dubrovnik dünyanın en iyi korunmuş 10 ortaçağ şehri arasında yer alıyor. 
* Dünyanın ilk eczanesi, ilk karantina merkezi ve ilk sağlık ocağının da bu şehirde açıldığı söyleniyor.

Tarihi kentin dışından bir görüntü