ROMA/MICHELANGELO'DAN FREUD'A

MICHELANGELO “KONUŞ” DİYE BAĞIRDI

FREUD 3 HAFTA BOYUNCA ONU İZLEDİ

Michelangelo’nun tüm eserleri muhteşem ama İtalya’nın başkenti Roma’da, küçük bir kilisenin içinde yer alan “Musa’nın hükmü” heykeli bir başka. Rivayete göre sanatçı 1545’te eseri bitirdikten sonra karşısına geçip “konuş” diye bağırmış. Heykelden ses gelmeyince sinirlenip çekicini yere atmış ve “yürü” diyerek arkasını dönüp kiliseyi terk etmiş. Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud ise 3 hafta boyunca her gün kiliseye gelip heykeli inceledikten sonra “Michelangelo’nun Musa’sı” başlıklı bir makale kaleme almış.

Fotoğaf: Wikiped

MUSA'NIN HÜKMÜ

Dünyanın en bilinen tarihi eserlerinden Roma’daki kolezyum yakınındaki Oppian Tepesi’nde yer alan San Pietro in Vincoli (Aziz Pietro’nun zincirleri) kilisesi, kentteki diğer kiliselerle karşılaştırıldığında küçük bir bazilika. Ancak içinde bir şaheseri barındırıyor. Buonarroti Michelangelo’nun (1475-1564) “Musa’nın hükmü” heykeli.

Sanat tarihçilerinin antik dönemden esintiler bulduğu heykel, Vatikan’daki St. Pietro kilisesine defnedilen “Savaşçı” lakaplı, Papa II. Julius’un mezarının bir parçası. Oturur haldeki 2,35 metrelik Musa heykelinin iki yanınıda, Yakup peygamberin ikiz eşleri Lea ve Rahel’in heykelleri yer alıyor. Musa heykeli, bileğindeki damarlardan sakallarının kıvrımlara, inanılmaz detaylarla görenlere gerçekten de konuşacakmış gibi geliyor. 

ÖFKELİ MUSA 

Sanat tarihçilerinin ve Freud’un anlattığına göre heykel, Musa’nın oldukça öfkeli olduğu bir anı betimliyor. On emri halka bildirmek üzere çıktığı Sina Dağı’nda 40 gün geçiren Musa, kente döndüğünde halkın altın bir buzağı heykeline taptığını görünce öfkelenir. İşte Michelangelo Musa’nın tam da bu anını betimler heykelinde. Öfkesine hâkim olan peygamberin, heykelde başı sola dönük ve koltuğunun altında on emrin yazılı olduğu levha yer alıyor. Sağ eliyle sakalını sıvazlayarak betimlenen Hz. Musa’nın, sol elindeki gergin kas ve damar detaylarına bakılırsa kendini sakinleştirmeye çalıştığı izlenimi edinmek mümkün. 

FREUD VE MUSA

Fotoğraf: Wikipedia

1913 Eylül’ünde üç hafta boyunca kiliseye giderek Musa heykelini inceleyen Sigmund Freud, 1914’te yayınladığı "Michelangelo'nun Musa’sı" başlıklı makalesinde, altın buzağıya tapan halkını gördüğünde betimlenen heykelin psikolojik analizini yapıyor. Freud’un bu makalesinin üzerine yazılan birçok yorum da mevcut. Uzmanlar, Freud’un ölümünden önce yayınlanan son eseri “Musa ve Tektanrıcılık”ta ele aldığı Musa’nın Michelangelo’nun Musa’sı olduğunu savunuyor.

LÜZUMİ BİLGİLER

MUSA’NIN BOYNUZLARI

Heykelde Musa’nın başında yer alan satir boynuzları dikkat çekiyor. Boynuzların Eski Ahit’in İbranice’den Latince’ye çevrilmesi sırasında yapılan bir hatadan kaynaklandığı öngörülüyor. Dinbilimciler, Yahudiler’in Mısır’dan çıkışını konu alan Tevrat anlatısında, “Musa Sina Dağı’ndan aşağıya indiğinde, yüzünde ışık hüzmeleri parlıyordu” cümlesindeki “ışık” kelimesinin ikinci anlamı olan “boynuz” olarak çevrildiğini ve Michelangelo’nun da bu çeviriyi esas aldığını söylüyorlar.

AZİZ PETRUS’UN ZİNCİRLERİ

Kilise Aziz Pietro’nun hapsedildiği dönemden kalan zincirlerin sergilenmesi amacıyla 5’inci yüzyılda inşa edilir. Bu sırada Bizans İmparatoru II’nci Theodosius’un eşi Aelia Eudocia, Papa I. Leo'ya, Kudüs’ten kendisine gelen bir zincir parçasını hediye gönderir. İnanışa göre Papa I. Leo, bu zincirleri Aziz Pietro’nun Roma’daki Mamertine Hapishanesi’ndeki tutukluluğu zamanında kullanılan zincirle yan yana getirdiğinde iki parça kaynaşır. Tek parça halindeki zinciri kilisede görebilirsiniz.


Not: Yazıdaki bazı renk ve punto değişiklikleri blogspot'tan kaynaklanmaktadır.

Kilisenin genel görünüşü