YÜZYILLARCA ŞARKILARLA DİRENDİLER
Estonya’nın başkenti Tallin’deki bu sahnede aynı anda 15
bin kişi şarkı söyleyebiliyor. Karşısındaki devasa yeşil alan ise 100 bin kişiyi
ağırlayabiliyor. Michael Jackson’dan Madonna’ya; Metallica’dan Elton John’a dünyaca ünlü bir çok
sanatçı ve müzik grubu burada sahne aldı. Kimi 50 kimi 70 bin kimi 85 bin
kişiye seslendi ama yeşil alanı hiçbiri Şarkı Devrimi (The Singing Revolution) yıllarındaki
kadar dolduramadı. 1987’de başlayan ve 1991’de Estonya’nın bağımsızlıyla
sonuçlanan şarkı devriminde bu alan ve çevresinde 100 bini aşkın kişi hep
birlikte “Vatanım” dedi. Nüfusu 1,5 milyon olan Estonya’nın tarihini anlatanlar
arasında 1988 yılında burada 300 bin kişinin tek ses olduğunu iddia edenler
bile var.
DİRENİŞLERİ ŞARKILARLA
Estonyalıların en çok sevdiği şeylerden biri şarkı
söylemek. Vatan şarkıları, özgürlük şarkıları yüzyıllardır dillerinden düşmüyor.
Başkaldırıları da devrimleri de şarkılar eşliğinde. Estonyalılar, 13’üncü yüzyılda Almanlar’a, 18’inci
yüzyılda Rus Çarı Büyük (Deli) Petro'nun işgâl ordusuna karşı şarkı söylediler.
Şarkı Devrimi sonrası tüm dünyada ünlenen Şarkı
Festivalleri ülkenin Rus İmparatorluğu işgalinde olduğu 1869’a dayanıyor.
Johann Voldemar Jannsen’in öncülüğünde Tartu’da gerçekleşen ilk şarkı festivali,
birçok Estonyalı için ulusal uyanışın kıvılcımı. Öyle ki 1950’lerde Sovyet döneminde
Rus yetkililer festivali yasaklamak zorunda kalmış.
YENİ SAHNE
Festival daha sonra Tallin’e taşındı. 1928’de için Karl
Burman’ın tasarladığı sahne, SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) işgâlinin hüküm sürdüğü sırada yenilendi. Estonya Sovyet Cumhuriyeti’nin 20’nci
yılı anısına 1959’da yapımına başlan yeni sahnenin mimarları Henno
Sepmann, Alar Kotli ve Endel
Paalmann. Sahne, 1960 yılındaki 15’inci Şarkı Festivali’yle açıldı.
Sahnenin yanında 42 metrelik bir yangın kulesi yapıldı. 2010 yılında yenilenen
ve festival zamanlarından rengarenk ışıklandırılan kuleden hafta içi
09.00-16.00 saatleri arasında kenti seyretmek mümkün. RUS ASKERLERİNİN KARŞISINDA
1969’da şarkı festivalinin yüzüncü yıldönümü nedeniyle
bir araya gelen yüzlerce müzisyen ve yüz bine yakın dinleyici hep birlikte “Vatanım, mutluluğum ve sevincim” (Mu
isamaa, mu õnn ja rõõm) dediğinde ülkedeki SSCB
askerleri zor kullanmayı düşündü. Ancak bu kadar kalabalık bir kitlenin gönül
bağı karşısında hiçbir şey yapamadılar. Tallin Şarkı Festivali Alanı (Tallinn Song
Festivale Ground) defalarca “Vatanım” diyenlerin sesi yankılandı.
1988’DE GLASNOST ROCK
26-28 Ağustos 1988’de festival alanında, daha
sonra Glasnost Rock olarak anılacak “Rock of Summer”
etkinliği düzenlendi. Estonya Barış Komitesi’nin düzenlediği etkinliğe üç günde
190 bin kişi katıldı. Takvimler 11 Eylül 1988’i gösterdiğinde alanda en az 130
bin kişi vardı. Tartışmalı bazı kaynaklara göre isealanda 300 bin kişi bulunuyordu.
Sanatçılar ve katılımcılar Sovyet döneminin yasakladığı ulusal şarkıları yine
seslendirdiler ve yine “Vatanım” dediler. Talin’den yükselen sesi bütün dünya
duydu. Şarkı Devrimi başlamıştı. İlk ayak sesleri 1987’de çevre kirliliği
yaratacak fosfat madeni açılmasına karşı söylenen şarkılarla başlayan devrim bağımsızlığa
kadar ezgilerle sürdü. 1991’de Rusya’nın çökmesiyle bağımsızlıklarını ilan eden
Estonya’daki son Rus askerleri 1994’de ülkelerine döndü. Ülke artık tam
bağımsızdı. Estonya 29 Mart 2004’te NATO’ya, 1
Mayıs 2004’de Avrupa Birliği’ne kabul edildi.
LÜZUMİ BİLGİLER
* FESTİVALE BAKIYOR 2004 yılında festival alanının
girişine, Sovyet döneminde de Şarkı Devrimi’nde de eserleriyle milliyetçi bir
çizgi çizen besteci Gustav Ernesaks’ın (12 Aralık 1908-24 Ocak 1993) anıtı yapıldı. Anıtın mimarları Ekke Väli ve Vello Lillemets.
Lydia Koidula'nın’in
yazdığı “Vatanım, mutluluğum ve sevincim” birkaç kez bestelendi. Bunlardan biri
de Ernesaks’ın bestesiydi. Ernesaks, Sovyet döneminde kullanılan milli marşında
bestecisiydi. Koidula’nın şiiri şimdi, Friedrich Pacius ’un Finlandiya’da milli marş olarak kabul edilen bestesi eşliğinde ülkenin
milli marşı.
* BALTIK ZİNCİRİ Estonya’yla birlikte diğer Baltık
ülkeleri Litvanya ve Letonya’da bağımsızlık hareketleri başlamıştı. 23 Ağustos
1989’da üç ülkeden 2 milyonu aşkın kişi Tallin’den Litvanya’nın başkenti Vilnius’a
600 kilometre boyunca el ele tutuşarak üç ülkeyi birleştirdiler. Hiçbir taşkınlığın
yaşanmadığı “Baltık Zinciri” bu ülkelerin bağımsızlık tarihindeki barışçıl
eylemlerden biri olarak yerini aldı.
* 2019’da 6-7 Temmuz’da yapılacak Talin Şarkı Festivali’nin
biletleri, yeni yılın ilk günlerinde satışa çıkacak.
* Estonya'nın başkenti Tallin tarihi kent merkeziyle her yıl binlerce turisti ağırlıyor.
wikipedia
lauluvaljak.ee
2019.laulupidu.ee
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder