GERÇEĞİN AĞZI
Bocca Della Verita, İtalya'nın başkenti Roma'da antik çağdan kalma devasa bir mask. Santa Maria in Cosmedin Kilisesi'nin girişindeki duvarda yer alıyor. 2.200 yıllık olduğu düşünülen Bocca Della Verita ile ilgili birçok efsane, birçok öngörü var. Uzmanlar 19 santimetre kalınlığında, 175 santimetre çapındaki eserin Frigya'dan* yani Türkiye'den gelen Povanozzetto mermerinden yapıldığını söylüyor. Bir çeşme ya da rögar kapağı olduğu düşünülse de 1200 kiloluk mask, "dünyanın ilk yalan makinesi" olarak biliniyor. Adı da bunu anlatıyor zaten. Bocca Della Verita, "Gerçeğin Ağzı" demek. Dünyada bilinen İngilizce adı da aynı anlamda: "Mouth of Truth"
TANRILAR VE EFSANELER
Bocca Della Verita'nın antik bir çeşmenin ön yüzü olduğunu söyleyenler de var, bir rögar kapağı olduğunu söyleyenler de. En popüleri bazı yazılı kaynaklarda da iddia edilen rögar kapağı iddiası. Ancak bu iki iddiayı da doğrulayan veri yok.
Eseri, dönemin en büyük limanına yakınlığını göz önüne de alarak, ticaret tanrısı Mercurius'la ilişkilendirenler olsa da bunun da kanıtı yok. Bazı kaynaklarda ise Bocca Della Verita'nın Roma döneminin orman tanrısı (Yunan mitolojisindeki Pan'ın eşdeğeri) Faunus olduğu öne sürülüyor. Bitmedi başka iddialar da var. Maskın, antik dönemde yakınlarda bulunan Jüpiter Tapınağı'ndan kalmış Okyanus Tanrısı Oceanus olabileceği söyleniyor. Bir efsane de onun kutsal bir kuyunun kapağı olduğunu anlatıyor.
Bocca Della Verita'nın Pantheon** (Roma) gibi çatısında açıklık bulunan bir pagan tapınağında yer aldığını iddia edenler de var. Bu tez,Okyanus tanrısı tezi ile de birleştiriliyor.
En azından şimdilik, maskın antik dönemde ne olduğuna karar vermek, gören ve okuyanların keyfine kalmış durumda.
YALAN DEDEKTÖRÜ
Gerçek işlevi tartışmalı da olsa mask ortaçağdan itibaren bir tür yalan dedektörü olarak kullanılıyor. Birinin yalan söyleyip söylemediğini anlamak için eli, Bocca Della Verita'nın ağzının içine sokuluyor. Kişi eğer yalan söylüyorsa mask elini ısırıyor. Efsaneye göre eski zamanlarda denizciler, uzun seferlerden döndüklerinde eşlerinin kendilerini aldatıp aldatmadığını bu yöntemle anlıyorlarmış. Mask, bu özelliğinin 1953'te çevrilen Roma Tatili filminin bir sahnesinde geçmesinin ardından tüm dünyada adını duyurdu. Bir prensesin tatil kaçamağını anlatan filmle ilgili bir çok hediyelik eşya Roma'da hâlâ satılıyor.
ST. VALENTİNE'İN KEMİKLERİ
Bocca Della Verita'nın 17'nci yüzyıldan beri duvarında bulunduğu Santa Maria in Cosmedin Kilisesi 8'inci yüzyılda, Antik Roma kalıntıları üzerine inşa edildi. Ortodokslar tarafından yapılan kilise, Yunan kilisesi olarak biliniyordu. Kilisenin yanındaki sokağın adından da bunu anlamak mümkün: Greca.Cosmedin, "süslü" anlamına geliyor ve kilise bezemelerinden dolayı bu adı taşıyor. 10'uncu yüzyıldan bugüne kadar bir çok tadilat geçirdi. Kilisenin içinde Vatikan'daki eski St. Peter's Bazilikası'ndan kalma 8. yüzyıldan kalma mozaik parçası bulunuyor. Sevgililerin azizi St. Valentine'in kafatası da bu kilisede muhafaza ediliyor. Hıristiyanlıkta azizlerin kemiklerine rölik deniyor kutsal kabul ediliyor.
* Frigya: Sakarya Irmağı ile Büyük Menderes arasında kalan bölgenin antik çağdaki adı. Bu ad, Balkanlar'dan gelip bu bölgeye yerleşen Friglerden geliyor.
** Phanteon: Yunanca 'tüm tanrıların tapınağı' anlamına gelir. Roma'daki Phanteon. Antik Roma'nın tüm tanrıları için inşa edilmiştir. Dünyada ve Roma'da en iyi korunmuş yapılardan biridir. 7. yüzyıldan bu yana Hıristiyan kilisesi olarak kullanılan Phanteon'un betonarme kubbesinin ortasında bir açıklık bulunmaktadır.
LÜZUMİ BİLGİLER
ROMA'DA TATİL
Roma Tatili 1953 ABD yapımı romantik bir komedi filmi. Özgün adı Roman Holiday. Başrollerinde Gregory Peck ve Audrey Hepburn var. Filmde Avrupa'nın kraliyet ailelerinden birine mensup prensesin (Audrey Hepburn) diplomatik Roma ziyaretinde, protokolden sıkılarak elçilik binasından kaçışı anlatılıyor. Prenses, dolaşırken Amerikalı bir gazete muhabiri ile (Gregory Peck) tanışıp, şehri geziyor ve ona aşık oluyorr. Filmin bir sahnesinde gazeteci, prensesi Bocca Della Verita'ya götürüyor. Tabii ki yalan söyleyen prenses buraya elini büyük korkuyla sokuyor. Prensesin eline bir şey olmuyor ama filmin vizyona girmesiyle Audrey Hepburn'ü ve antik maskı tüm dünya tanır.
Filmi, 1950'lerin Roma'sını görmek ya da kafa boşaltmak isteyenlere şiddetle öneririm.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder