PARNU / UNUTULMAYAN GAZETECİ

UNUTULMAYAN GAZETECİ

 Johann Voldemar Jannsen, ilk Estonca gazeteyi yayımlayan kişi ve Estonya Ulusal Marşı’nın sözlerinin yazarı. Hayatının büyük bölümünü geçirdiği, ülkenin en ünlü tatil merkezi Parnu’da yaşayanlar, milliyetçi yazarla gurur duyuyorlar. Yukarıda gördüğünüz heykel, Mati Karmin’in eseri. 1 Haziran 2007’de Estonca gazete yayımlanmasının 150’nci yılı nedeniyle törenle açıldı. Bu tarih, ülkenin kendi dilinde kesintisiz yayıncılığın başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Heykel, Jannsen’in yayımladığı ilk gazete Parnu Postimees’in girişimi ve hükümetin desteğiyle yapıldı.

VALENCİA/SANAT VE BİLİM ŞEHRİ

NEHİR YATAĞINDA YENİ BİR DÜNYA

Türkiye İstanbul Boğazı’na alternatif yeni bir su yolu peşindeyken, İspanya’nın Valencia kenti, kurutulan bir nehir yatağında bitkilerin yeşili, havuzların mavisi ve beyazın hâkim olduğu binalarla kent halkına ve turistlere yepyeni bir dünya sunuyor. Valencia’yı defalarca sular altında bırakan Turia nehrinin yatağında şimdi bilim, sanat ve doğanın bin bir tonu var. Nehrin sekiz koldan beslenen eski hali ise 1976 yılında yapılan Turia Çeşmesi (Fuente de las Acequias) ile gelecek kuşakların hafızalarına aktarılıyor.

TAYLAND/UZUN BOYUNLU KADINLAR

ZÜRAFA KADINLAR TURİZMİN HİZMETİNDE

Onlar vatansız mülteciler… Dağ köylerinden gelip benzeri alanlarda oluşturulan kamplarda kalıyorlar. Sağlık hizmetlerinden faydalanamıyorlar, çocukları okula kabul edilmiyor. Ama gel gör ki konu turizme gelince birden akan sular duruyor. Kadınlarının boyunlarında kilolarca ağırlık tutan parıltılı halkalar turizmin gözdesi oluveriyor ve onlar, oluşturulan köylerde para karşılığı kameralara gülümsüyor. Onlar, “zürafa kadınlar” olarak da anılan “uzun boyunlu kadınlar”.

İTALYA/ULAŞILAMAYAN KÖYLER

İTALYA’NIN BAHÇESARAY’LARI

Akdeniz’de daha doğrusu Liguria Denizi’nde beş köy. Dev kayalar üzerine kurulmuştu, ülkenin savunması için muhteşem bir coğrafyaydı, Türklerden korunmak için kaleleri vardı. Gel gör ki kış şartları bastırıp fırtınalar yağmurları kovaladığında ulaşılmaz oluyordu. Hani birkaç yıl öncesine kadar kar yağdığında aylarca yolları kapanan Van’ın Bahçesaray’ı gibi. Taa ki 1870’te tren yolu inşa edilene kadar. Artık İtalyan turizminin en önemli merkezlerinden biri bu bu beş köy: Riomaggiore, Manarola, Corniglia, Vernazza ve Monterosso al Mare. Yani kısaca Cinque Terre.

KİEV/İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI MÜZESİ

 CAN ACITAN BİR MÜZE

Bir çocuğun kazağı, ayakkabıları ve kelepçesi

Ukrayna’nın başkenti Kiev’deki İkinci Dünya Savaşı Müzesi, Nazi soykırımını en iyi anlatan müzelerden biri. Burası gezdikçe insanın canını acıtan bir yer… 400 bine yakın objeye sahip müzede sergi salonları sürekli geliştirilirken anılar taze tutuluyor. Müze pazartesi günleri hariç 10.00-17.00 saatleri arasında ziyarete açık.

TALLİN/ŞARKI DEVRİMİ

YÜZYILLARCA ŞARKILARLA DİRENDİLER                                                    

Estonya’nın başkenti Tallin’deki bu sahnede aynı anda 15 bin kişi şarkı söyleyebiliyor. Karşısındaki devasa yeşil alan ise 100 bin kişiyi ağırlayabiliyor. Michael Jackson’dan Madonna’ya; Metallica’dan Elton John’a dünyaca ünlü bir çok sanatçı ve müzik grubu burada sahne aldı. Kimi 50 kimi 70 bin kimi 85 bin kişiye seslendi ama yeşil alanı hiçbiri Şarkı Devrimi (The Singing Revolution) yıllarındaki kadar dolduramadı. 1987’de başlayan ve 1991’de Estonya’nın bağımsızlıyla sonuçlanan şarkı devriminde bu alan ve çevresinde 100 bini aşkın kişi hep birlikte “Vatanım” dedi. Nüfusu 1,5 milyon olan Estonya’nın tarihini anlatanlar arasında 1988 yılında burada 300 bin kişinin tek ses olduğunu iddia edenler bile var.

HELSİNKİ/SUOMENLİNNA

MEZARINI RUS TOPLARINDAN YAPTILAR

İsveçli mimar mühendis ve mareşal Augustin Ehresvard'ın mezarını Kral Gustav tasarladı. Mezarın üzerindeki bronz bölümler,  Ruslardan ele geçirilen toplardan yapıldı. Ehresvard’ın tahkim ettiği ve mezarının buluduğu Finlandiya’nın başkenti Helsinki’deki Suomenlinna yani Fin Kalesi, şimdi turistlerin uğrak yeri. Finlandiyalılar ise güneşli havalarda vapura atlayıp, altı adadan oluşan bölgede piknik yapmayı seviyor.

SOFYA/CAMİYDİ MÜZE OLDU

MAHMUT PAŞA CAMİSİ'NDE 

ALTIN TERES MASKESİ

Cami olarak yapıldı, cemaati kalmayınca savaşta hastane olarak kullanıldı. Daha sonra kütüphane olarak hizmet verdi. Şimdi ise müze. Bulgaristan’ın başkenti Sofya’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde tarih öncesi dönemden başlayıp Osmanlı izlerine süren bir yolculuğa çıkabilirsiniz.

LUZERN / ASLAN ANITI

DÜNYANIN EN HÜZÜNLÜ TAŞ PARÇASI

Tom Sawyer'ın Maceraları’nın yazarı Mark Twain, 1890’lı yıllarda İsviçre’nin Luzern kentinde bir kaya üzerine yontulmuş “aslan” anıtını (Löwendenkmal) gördüğünde “Dünyanın en hüzünlü ve duygulandıran taş parçası- The most mournful and moving piece of stone in the world” demiş. Luzern Aslan’ı olarak da bilinen anıt, Fransız kralını koruyan İsviçreli askerlerin devrim sırasında uğradıkları kıyımı anlatıyor.

ESTONYA/KÖYLERİ MÜZEYE TAŞIDILAR

72 DÖNÜMDE KUZEYİN KIRSAL TARİHİ

Estonya Açık Hava Müzesi gezenleri yüzyıllar öncesi köy hayatına götürüyor. Devasa alandaki müzede gezerken, kendinizi farklı gelir gruplarından Kuzey insanlarının 300-400 yıl önce köylerde yaşadıkları şartların içinde buluyorsunuz.

VERONA/YALAN VE KEMİK

YÜZYILLARDIR “YALAN SÖYLEMEYEN”İ BEKLİYOR

İtalya’nın Verona kentinin ortasındaki bir kemere asılı kemik, yüzyıllardır esrarengizliğini koruyor. Kemiğin hangi hayvana ait olduğu da ne zaman, kimin tarafından, ne amaçla asıldığı da bilinmiyor. Hâl böyle olunca rivayetler birbirini kovalıyor. Altından geçecek, hayatında hiç yalan söylememiş ilk kişinin üzerine düşeceği de anlatılıyor, İnebahtı Savaşı’ndan hatıra geldiği de.

BERN/ÇOCUK YİYEN ADAM

500 YILDIR ÇUVALINDAKİ ÇOCUKLARI YİYOR

İsviçre'nin masalsı kenti Bern’in sembolü ayı. Ancak kentin ayısı kadar çeşmeleri de ünlü. Çeşmelerin sanat eseri heykelleri akıllarda iz bırakıyor. Eski şehrin meydanı Kornhausplatz’daki çeşmelerden biri ise çok dikkat çekici: Çocuk yiyen adam çeşmesi. Evet evet çeşmeyi süsleyen heykelde bir adam, çuvalından çıkardığı çocukları yiyor. Peki ama neden?

SİAULİAİ/HAÇLARIN DİRENİŞİ

KGB’NİN HAÇLARLA SAVAŞI

Siauliai Litvanya’da küçük bir sanayi kenti. Ama her yıl binlerce kişi, burayı ziyaret ediyor. Çünkü bu şehirdeki Haçlar Tepesi (Hill of Crosses - Kryzių Kalnas) başta yöre halkı olmak üzere, tüm Litvanyalılar’ın Sovyet hükümetine karşı gösterdikleri direnci anlatıyor. Defalarca yerle bir edilen tepe, katı rejime ve hatta KGB’ye direnerek bugüne gelmeyi başarmış. Üzerinde irili ufaklı binlerce haç bulunan tepe, Litvanyalılar’ın hac merkezi.

ROMA/MICHELANGELO'DAN FREUD'A

MICHELANGELO “KONUŞ” DİYE BAĞIRDI

FREUD 3 HAFTA BOYUNCA ONU İZLEDİ

Michelangelo’nun tüm eserleri muhteşem ama İtalya’nın başkenti Roma’da, küçük bir kilisenin içinde yer alan “Musa’nın hükmü” heykeli bir başka. Rivayete göre sanatçı 1545’te eseri bitirdikten sonra karşısına geçip “konuş” diye bağırmış. Heykelden ses gelmeyince sinirlenip çekicini yere atmış ve “yürü” diyerek arkasını dönüp kiliseyi terk etmiş. Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud ise 3 hafta boyunca her gün kiliseye gelip heykeli inceledikten sonra “Michelangelo’nun Musa’sı” başlıklı bir makale kaleme almış.

ALMANYA/TRABİ 70 YAŞINDA

VOSVOS’A KARŞI TRABİ

Berlin'de bir hediyelik eşya dükkanının önünde duran Berlin Duvarı'nı anımsatan rengarenk Trabi

Doğu Almanya’nın unutulmazlarından Trabant marka otomobiller bu yıl (2017) 70’inci yaşını kutluyor. Teknolojiye yenilip artık üretilmese de tüm dünyada meraklıları var. Özellikle modifiye otomobille ilgilenenler ondan vazgeçmiyor. Aynı Batı Almanya’nın iki kutuplu dünyadaki en önemli markalarından Volkswagen’in “kaplumbağaları” vosvoslar gibi,  Trabant yani Trabi (Trabbi) fanatikleri bir araya gelip toplu sürüşler düzenliyorlar.

RİGA/ZEPLİNDEN DOMATESE

ZEPLİN HANGARIYDI
PAZAR YERİ OLDU, DÜNYA MİRASI LİSTESİNE GİRDİ

1997’DE UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan Riga Kent Pazarı(Centraltirgus Market) aslında 5 eski zeplin hangarı. Aradığınız her şeyi bulabileceğiniz, bir dönem kolhoz* ürünlerinin satıldığı pazar yeri Avrupa’nın en büyüklerinden.

BRUGGE/ALTINDAN BİRA AKAN ŞEHİR

BU ŞEHİRDE GEZERKEN DİKKAT
BASTIĞIN YERİN ALTINDAN BİRA AKIYOR

Bu şehrin altından su, kanalizasyon, elektrik ve bira hatları geçiyor. Evet yanlış duymadınız Belçika’nın dantelleri, goblenleri ve en çok da biralarıyla ünlü Brugge şehrinin yeraltında 3,2 kilometrelik bir bira boru hattı var. “Ah bir de evde musluktan aksa” diyenlerin sayısı ise hiç az değil…

POTSDAM/PATATES KRALI

MEZARINA PATATES BIRAKTIĞIMININ KRALI FRİEDERİCH

Zorba kralın naif oğluydu. Müziğe edebiyata sığınmak istedi ama bu olanaksızdı. Babası Kral Friederich Wilhelm oğlunun kendisi gibi iyi bir asker ve yönetici olmasını istiyordu. Oldu da… Ülkesini güçlendirdi, halkı tarafından sevildi. Ama ondan Avrupa’ya kalan en büyük hatıra “patates” oldu. Almanlar 2’nci Dünya Savaşı’nda hayatta kalmalarını sağlayan “Patates Kralı” Büyük Friedrich’i mezarına patates bırakarak anıyorlar.

KRAKOW/AZİZENİN TUZLU HİKÂYESİ

  

MÜCEVHERLERİ REDDETTİ TUZ İSTEDİ

Tuzdan yapılan heykelde madenci bulduğu nişan yüzüğünü Kinga'ya uzatıyor

Macar Prensesi Kinga (Kunegunda) Polonya grandüküyle evlenirken babasının önüne serdiği altın gümüş ve mücevherleri reddetti ve sadece tuz istedi. Babasının hediye ettiği tuz madeninin en derin şaftına attığı nişan yüzüğünü, evlendikten sonra Krakov yakınlarında bulduğunda ondan mutlusu yoktu. Efsaneye göre Polonya’nın en büyük tuz madenlerinden birinin bulunmasını sağlayan Kinga ve eşi “iffet yemini” etmişlerdi. Kinga, Boleslaw öldükten sonra kendini tamamen dine adadı. 1200’lü yıllarda yaşayan Kinga, 1600’lerde papa tarafından kutsansa da ancak 1999’da Vatikan’ın “azizeler” listesinde yerini alabildi. Kinga şimdi Wieliczka tuz madeninde, yerin 101 metre altında madencilerin tamamını tuz kayalarını oyarak yaptıkları bir şapelde ziyaretçileri karşılıyor.

KİŞİNEV/SOSYALİST MİMARİNİN MODERN DÖNEMİ

SSCB’DEN KALAN MİRAS

SSCB’nin dağılmasının ardından, dönemin mimari yapısı daha da dikkat çeker hale geldi. Birliğin ilk yılları bir yana, 2’nci Dünya Savaşı’nın ardından tohumları atılan ve 1950’li yılların ortasından itibaren belirginleşen, kimi mimarların “zafer mimarisi” dedikleri SSCB dönemi örnekleri, 2000’li yılların başından itibaren birçok sergi ve çalıştaya konu oldu.

Rusya’nın yanı sıra birçok Sovyet ülkesinde görülen yapıların birçoğu günümüzde işlevselliğini sürdürüyor. SSCB’nin en Batı’daki cumhuriyeti olan ve ılıman ikliminin de etkisiyle başta Rusya olmak üzere birlik ülkelerinden çok sayıda turist alan Moldova’da da bu mimari stilin birçok örneğini görmek mümkün. İşte onlardan ikisi. Dönemine damga vuran geometrik dış cepheleriyle dikkat çeken iki otel. National ve Cosmos.